Sayıştay tarafından hazırlanan 2023 yılı Çanakkale Belediyesi Düzenlilik Denetim Raporu'nda, belediyenin mülkiyetindeki bazı taşınmazlar üzerinde ihale yapılmaksızın intifa hakkı tesis ettiği tespit edildi. Rapor, Türk Medeni Kanunu ve Devlet İhale Kanunu çerçevesinde bu işlemlerin ihale yoluyla gerçekleştirilmesinin zorunlu olduğunu vurguladı.

İNTİFA HAKKI TESİSİNDE İHALE ZORUNLULUĞU

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 794. maddesi gereğince intifa hakkı, taşınır, taşınmaz ve haklar üzerinde kurulabilen bir sınırlı ayni hak olarak tanımlanıyor ve bu hak, sahibine tam yararlanma yetkisi sağlıyor. İntifa hakkının tesisi ise, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun hükümlerine uygun olarak ihale usulüyle yapılmak zorunda. Ancak, Sayıştay raporunda, Çanakkale Belediyesi mülkiyetinde bulunan üç adet taşınmaz üzerinde, 2886 sayılı Kanun’un öngördüğü ihale süreci işletilmeden intifa hakkı tesis edildiği belirtildi.

BELEDİYEDEN DÜZELTME HAMLESİ

Rapor, Çanakkale Belediyesi'nin konuyla ilgili olarak 1 Şubat 2024 tarihli ve 2024/19 sayılı Belediye Meclis kararıyla düzeltme işlemlerine başladığını bildirdi. Sayıştay, kamu idaresinin bu taşınmazlara yönelik intifa hakkı tesisinde mevzuata uygun şekilde ihale yapılmasına dikkat etmesi gerektiğini ifade etti.

SAYIŞTAY’IN TAVSİYESİ: MEVZUATA UYGUN İŞLEMLER SÜRDÜRÜLMELİ

Sayıştay, intifa hakkının yasal prosedürlere uygun olarak tesis edilmesi için, belediyenin bundan sonraki süreçlerde ihale yöntemini kullanarak benzer işlemleri yapması gerektiğini belirtti. Rapor, bu tür eksikliklerin devam etmesi durumunda hukuki ve mali sorumluluklar doğabileceği uyarısında bulundu.

KAMU KONUT TAHSİSLERİNDE YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNE UYMADI

Bir diğer bulguda;  belediye tarafından personele tahsis edilen kamu konutlarında, Kamu Konutları Yönetmeliği'nin hükümlerine uyulmadığı tespit edildi. Raporda, konut tahsisinde belirlenen sürelerin ve unvanların dikkate alınmadığı ve Belediye Meclis kararlarının eksik olduğu ifade edildi.

Rapora göre, Çanakkale Belediyesi mülkiyetinde toplam 52 kamu konutu bulunuyor. Bu konutların 11’i görev tahsisli, 41’i ise sıra tahsisli olarak personele tahsis edilmiş durumda. Ancak, tahsis işlemlerinin Kamu Konutları Yönetmeliği’ne uygun yapılmadığı belirtildi. Yönetmeliğe göre kamu konutu niteliğini kazanması gereken taşınmazlar için gerekli süreçlerin yürütülmesi gerekirken, belediyenin bu konutların türünü belirlemeden tahsis ettiği ifade edildi.

Raporda, 2023 yılında alınan 2023/78 sayılı Belediye Meclis kararının eksik olduğu vurgulandı. Kararda kamu konutu statüsü kazandırılacak taşınmazların listesi yer almadığı gibi, hangi tür konutların tahsis edileceği de belirtilmedi. Ayrıca, yönetmelik kapsamında tahsis süresi dolan 11 konutun boşaltılmadığı ve yönetmelikte süresine dair bir hüküm olmamasına rağmen 14 konuta 5 aylık ek tahsis süresi verildiği kaydedildi.

Raporda, görev tahsisli konutların, yalnızca belirli unvanlara verilebileceği hükmüne rağmen, muhasebe yetkilisi olan bir personele görev tahsisli konut verildiği belirtildi. Kamu idaresi, bu tahsisin, ek görev unvanlarının belirlenmesi yetkisine dayanarak yapıldığını savunsa da Sayıştay, yönetmelikte yer alan görev unvanlarına uymayan kişilere görev tahsisli konut verilmesinin hukuka aykırı olduğuna dikkat çekti.

Belediye, rapora yanıt olarak, konut statüsüne ilişkin bir çalışma yürüttüğünü ve gerekli şartları taşıyan yeni bir meclis kararı alınacağını bildirdi. Ayrıca, süre dolan 11 konuttan 4’ünün boşaltıldığını, kalan 7 konut için tahliye sürecinin sürdüğünü belirtti.

Sayıştay, Çanakkale Belediyesi'nin kamu konut tahsislerinde Kamu Konutları Yönetmeliği'ne uygun hareket etmesi gerektiğini belirtti. Tahsislerin, belirlenen süre ve görev tanımlarına göre yapılması gerektiği ifade edilerek, mevzuat dışı uygulamalardan kaçınılması istendi.

ÇANAKKALE BELEDİYESİ KREŞ ÜCRETLERİNDE MEVZUATA AYKIRILIK TESPİT EDİLDİ

Sayıştay'ın 2023 yılı Çanakkale Belediyesi Düzenlilik Denetim Raporu'nda, belediyeye ait kreşlerden faydalananlara yönelik belirlenen ücretlerin, Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ hükümlerine aykırı olduğu tespit edildi. İlgili Tebliğ’e göre, tüm kurum personeline aynı ücretin uygulanması gerekirken, Çanakkale Belediyesi'nin kreş ücretlerinde kurum içi ve dışı personel için farklı tarifeler uyguladığı ortaya çıktı.

Sayıştay raporuna göre, 2023 yılı için Çanakkale Belediye Meclisi'nin aldığı 2023/66 sayılı kararla kreş ücretleri, belediye personeli ve diğer kişiler için ayrı ayrı tarifelendirildi. Belediye personelinin aylık katılım ücreti 2.000 TL olarak belirlenirken, diğer kurumlarda çalışanlar için bu ücret 4.000 TL olarak belirlendi. Bu durumun, Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ'in "Ortak hususlar" başlıklı 7. maddesi 8. fıkrası ile çeliştiği ifade edildi. Tebliğ uyarınca, belediye personeli için belirlenen ücretin tüm diğer kurum personeli için de geçerli olması gerekmekte.

Çanakkale Belediyesi, Sayıştay'ın tespitine yönelik olarak yaptığı açıklamada, 2024 yılı Haziran ayındaki Belediye Meclis toplantısında kreş ücretlerinin tek bir tarife üzerinden belirlenmesinin planlandığını bildirdi.

Sayıştay, belediyenin sosyal tesislerden faydalananlara yönelik ücret tarifelerinin Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ hükümlerine uygun şekilde düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Kreş gibi sosyal hizmetlerden yararlanmak isteyen diğer kamu çalışanlarına da belediye personeline uygulanan ücret tarifesinin uygulanması gerektiği ifade edildi.

ÇANAKKALE BELEDİYESİ'NDE FAZLA ÇALIŞMA SINIRI AŞILDI

Rapora göre;  belediye bünyesindeki kadrolu işçilerden 83’ünün yasal sınırın üzerinde fazla çalıştırıldığı tespit edildi. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 41. maddesine göre, işçilerin bir yılda en fazla 270 saat fazla çalışmasına izin verilirken, belediyede bu sınırın aşıldığı belirtildi.

Sayıştay raporunda yer alan bilgilere göre, belediyenin farklı müdürlüklerinde fazla çalışma sınırı aşılmış durumda. İlgili tabloya göre, en çok fazla mesai yapan işçiler Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü’nde bulunuyor. Fazla çalışma yapan işçilerin müdürlüklere göre dağılımı şu şekilde:

Çanakkale Belediyesi, Sayıştay’ın tespiti üzerine yaptığı açıklamada, kadrolu işçilerin fazla çalışma sınırının aşılmaması gerektiği hususunda müdürlüklere bilgilendirme yapıldığını ifade etti. Belediyenin, çalışma planlamasını yasal sınırlara uygun hale getirmesi gerektiği vurgulandı.

Sayıştay, belediyenin iş ve çalışma planlamasında, işçilerin yasal sınırları aşmayacak şekilde görevlendirilmesini ve 270 saatlik fazla mesai sınırının ihlal edilmemesi gerektiğini belirtti.

ÇANAKKALE BELEDİYESİ’NDE ENGELLİ PERSONEL İSTİHDAMI YETERSİZ

Ayrıca; belediyenin engelli personel istihdamı konusunda yasal yükümlülüklere uymadığı tespit edildi. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 53. maddesine göre, kamu kurumlarında engelli personel oranının %3 olması gerekirken, belediyede bu oran sağlanamadı.

Raporda yer alan tabloya göre, 332 memur kadrosu bulunan belediyede en az 10 engelli personelin istihdam edilmesi gerekirken, bu sayı 4 olarak kaldı.

Çanakkale Belediyesi, rapora ilişkin yaptığı açıklamada, bir engelli memur alımının gerçekleştirildiğini ve bu sayının artırılması için çalışmalara devam edileceğini ifade etti. Ancak, mevcut durumda eksikliklerin tamamen giderilmediği vurgulandı.

PERFORMANS KRİTERİ OLMADAN İKRAMİYE ÖDEMESİ YAPILDI

Denetim Raporu, belediye personeline, belirlenmiş bir performans kriteri olmaksızın ikramiye ödemeleri yapıldığını ortaya koydu. 5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre, belediyelerin personel performansını ölçmek, değerlendirmek ve başarı durumlarına göre ikramiye ödemesi yapmak zorunda oldukları belirtiliyor.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 38. maddesi, belediye başkanının, personelin performans ölçütlerini belirleyerek bu doğrultuda yönetim sağlamasını zorunlu kılıyor. Yine aynı kanunun 49. maddesi, belediye memurlarına başarı durumlarına göre yılda en fazla iki kez ikramiye ödenebileceğini, ancak bunun objektif performans ölçütlerine dayandırılması gerektiğini ifade ediyor.

Rapor incelemelerine göre, Çanakkale Belediyesi'nde personele ikramiye ödemesi yapılırken, objektif performans kriterlerinin belirlenmediği ve ödemelerin belirli bir ölçüt olmaksızın gerçekleştirildiği tespit edildi.

Çanakkale Belediyesi, bu tespitle ilgili olarak performans kriterlerinin oluşturulması sürecinin devam ettiğini ve kriterlerin oluşturulmasıyla ikramiye dağıtımında başarıya dayalı bir ölçüm sistemine geçileceğini bildirdi.

İŞÇİLERİN BİRİKMİŞ YILLIK İZİNLERİNİN KULLANDIRILMADIĞI TESPİT EDİLDİ

Raporda; belediye işçilerinin yıllık ücretli izinlerini kullanmadığı ve biriken izin günlerinin İdareye mali yük getirdiği ortaya çıktı. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. ve 56. maddelerine göre, işçilere yıllık ücretli izin verilmesi zorunlu iken, raporda belediyede çalışan 283 işçinin toplamda 25.816 gün kullanılmamış yıllık izni bulunduğu belirtildi.

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, yıllık izin hakkı anayasal bir hak olup, işçilerin bu haktan feragat etmeleri mümkün değil. İzin hakkının kullanılmaması durumunda, işten ayrılma ya da emeklilik sırasında birikmiş izin sürelerine ait ücretin son maaş üzerinden ödenmesi zorunlu. Bu durum ise İdareye ek mali yük getiriyor ve idari para cezalarına neden olabiliyor.

Çanakkale Belediyesi, Sayıştay’a verdiği yanıtta, işçilerin birikmiş yıllık izinlerinin kullanılmasını sağlamak üzere yıllık izin planlamalarının yapılacağına dair çalışmalar yürütüldüğünü belirtti.

KESİNLEŞEN TAZMİN TUTARLARININ TAHSİL EDİLMEDİĞİ BELİRLENDİ

Sayıştay’ın Çanakkale Belediyesi 2023 Düzenlilik Denetim Raporu’nda, kesinleşmiş tazmin ilamlarının tahsil edilmediği tespit edildi. 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53. maddesi gereğince, Sayıştay ilamlarının kesinleştikten sonra 90 gün içinde tahsil edilmesi ve kanuni faiziyle sorumlulardan alınması gerekirken, belediyenin 2008 ve 2009 yıllarına ait iki ilamda toplam 417.740,42 TL borcu tahsil etmediği açıklandı.

Sayıştay Kanunu’na göre, kamu zararına neden olan tazminlerin sorumlulardan kanuni faiziyle birlikte tahsil edilmesi zorunlu. Rapor, 2008 yılına ait 1785 numaralı ilamda 403.018,04 TL ve 2009 yılına ait 1140 numaralı ilamda 14.722,38 TL olmak üzere toplamda 417.740,42 TL tutarındaki borcun tahsil edilmediğini ortaya koydu.

Belediye, ilgili borçların tahsiline yönelik işlemlerin başlatıldığını ancak aynı olayın kamu zararı olmadığı yönündeki mahkeme kararının Yargıtay tarafından onaylandığını ifade etti. İcra takibine karşı açılan menfi tespit davasının İdare aleyhine sonuçlandığı belirtilirken, tahsil işlemlerinin durdurulmasının ardından 1 Ağustos 2023 tarihinde istinaf başvurusunda bulunulduğu ve istinaf kararının beklendiği kaydedildi.

TECİL EDİLEN EMLAK VERGİSİ TUTARLARININ İZLENMEMESİ

Çanakkale Belediyesi 2023 yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu’nda, tasarrufu kısıtlanan taşınmazlara ilişkin emlak vergisinin muhasebe kayıtlarında izlenmediği tespit edilmiştir. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'na göre, tasarrufu kısıtlanan taşınmazların vergisinin 9/10'luk kısmı tecil edilirken, sadece 1/10'luk kısmı tahsil edilmektedir. Ancak, bu tecil edilen 9/10’luk tutarın muhasebe kayıtlarında yer almadığı görülmüştür.

Emlak Vergisi Kanunu'nun 30. maddesinde, tasarrufu kısıtlanan taşınmazların vergisinin 1/10 oranında tahsil edileceği ve geri kalan 9/10’luk kısmının tecil edileceği belirtilmiştir. Bu vergi, tasarruf kısıtlamasının devam ettiği sürece tecil edilmekte ve her yıl izlenmesi gereken bir hesapla takip edilmesi gerekmektedir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin 92. ve 166. maddelerine göre, tecil edilen alacakların 122 ve 222 hesaplarında izlenmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Yapılan inceleme sonucunda, tasarrufu kısıtlanan taşınmazlara ilişkin emlak vergisinin tahsil edilmemiş ve tecil edilen 1.043.947,53 TL'lik 9/10'luk kısmının muhasebe kayıtlarında izlenmediği belirlenmiştir

Belediye, tasarrufu kısıtlanan taşınmazlara ilişkin tecil edilen vergilerin muhasebe işlemlerinin 02.05.2024 tarihinde başladığını ve 222 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında izlenmeye başlandığını açıklamıştır.

Sonuç olarak, muhasebeleştirme işlemlerinin belirtilen yıl içinde yapılmaması nedeniyle, 2023 yılı mali tablolarında eksik ve hatalı bilgi oluşmuştur. Belediyenin bu alanda mevzuata uygun hareket ederek gerekli düzeltmeleri yapması gerektiği vurgulanmaktadır.