Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı'nda görev yapan 206 alan kılavuzunun yetkilendirilmesine ilişkin önemli bir gelişme yaşandı. Alan kılavuzlarının yetki durumu, Anayasa Mahkemesi’nin kararı ile yeniden tartışma konusu oldu. 

Anayasa Mahkemesi'nin 2023 yılında verdiği iptal kararı doğrultusunda, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı tarafından 06 Eylül 2024 tarihli yazı ile alan kılavuzlarının görev yapamayacakları bildirilmişti.
Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, Alan Kılavuzları ve Çanakkale Şehitlerine Vefa Derneği Başkanlığının; 206 alan kılavuzunun Anayasa Mahkemesinin iptal kararından önce tesis edilen yetki sürelerinin sonuna kadar görevlerinin ve yetkilerinin devamına karar verilmesi talebine cevap verdi. 
Valilik,  bugün; Çanakkale Bölgesel Turist Rehberleri Odası hariç;  ilgili kurumlara gönderdiği yazıda; bu kararın geriye yürümeyeceğini belirterek, mevcut kılavuzların görev sürelerinin 2027 yılına kadar devam edeceğini duyurdu. 
Anayasa Mahkemesi'nin İptal Kararı
Anayasa Mahkemesi'nin kararıyla, 6546 sayılı Kanun’un 2. maddesinde düzenlenen alan kılavuzlarının Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yetkilendirilmesine ilişkin hüküm iptal edilmişti. Mahkeme, alan kılavuzlarının yetkilendirilmesine yönelik düzenlemenin, temel hak ve özgürlüklere sınırlama getiren düzenlemelerin kanunla yapılması gerektiği ve bu sınırların net, belirli ve öngörülebilir olması gerektiği gerekçesiyle Anayasa'ya aykırı olduğuna karar verdi.
Hukuki Belirlilik İlkesi ve İptal Gerekçesi
Mahkemenin karar gerekçesinde, çalışma hakkının sınırlarının kanunla belirlenmesi gerektiği ve alan kılavuzu olarak kabul edilecek kişilerin hangi niteliklere sahip olması gerektiğinin açık bir şekilde tanımlanmadığı ifade edildi. Bu durumun, keyfi uygulamalara zemin hazırlayabileceği belirtilerek, hukuki belirlilik ilkesine aykırı olduğu sonucuna varıldı. Bu gerekçelerle, alan kılavuzlarının yetkilendirilmesine ilişkin düzenleme iptal edildi.
"İptal Kararları Geriye Yürümez" İlkesine Dikkat Çekildi
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararını değerlendiren Valilik  yazısında, Anayasa'nın 153. maddesi gereği iptal kararlarının geriye yürütülemeyeceğini vurguladı. 
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı; Eceabat Kaymakamlığı; Çanakkale İl Jandarma Komutanlığı; Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Alan Kılavuzları ve Çanakkale Şehitlerine Vefa Derneği de yazı kapsamında bilgilendirildi ancak Çanakkale Bölgesel Turist Rehberleri Odası bilgilendirilmedi. 
Valilik’ten gönderilen yazıya göre;  01 Ocak 2023 tarihinde 5 yıllık süreyle yetkilendirilen alan kılavuzlarının yetkileri, iptal kararının yürürlüğe girdiği 01 Ağustos 2024 tarihinden sonra da devam edebilecek. 
Kılavuzların Yetkileri 2027’ye Kadar Devam Edecek
Valilik yazısında, iptal kararının geriye yürütülmesinin hukuki güvenceyi zedeleyeceği ve belirsizlik yaratacağı ifade edildi. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının alan kılavuzlarının yetkilerinin geri alınmasına yönelik olmadığının altı çizildi. Bu bağlamda, daha önce sınavlarda başarılı olan ve 2027 yılına kadar yetkilendirilen 206 alan kılavuzunun görevlerine devam edeceği belirtildi.
Vali Toraman: "Yetkiler Geri Alınamaz"
Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, yapılan değerlendirmeler doğrultusunda 206 alan kılavuzunun 31 Aralık 2027 tarihine kadar görev yapmaya devam edeceğini açıkladı. 
Vali Toraman, Anayasa'nın ilgili maddelerine dayanarak, yetkilerin iptal edilmesinin Anayasa Mahkemesi'nin kararına aykırı olacağını ve bu durumun hukuki belirlilik ilkesini zedeleyeceğini ifade etti.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı sonrası yaşanan hukuki süreçte, 206 alan kılavuzunun görev ve yetkilerinin geri alınmayacağı ve bu kılavuzların 2027 yılı sonuna kadar görevlerine devam edecekleri kesinlik kazandı.
 Çanakkale’de alan kılavuzları, tarihi yarımada ve şehitliklerdeki görevlerine kaldıkları yerden devam edebilecek. Ancak Ruhsatnamesinde ve çalışma kartında belirtilen coğrafi bölge veya bölgelerde çalışma hak ve yetkisine sahip olan profesyonel turist rehberleri; bölgelerinde kişi veya grup hâlindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dil kullanılarak ülkenin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleri ile varlıklarının kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acentaları tarafından düzenlenen turların gezi programının seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımladığı ve tüketiciye satıldığı şekilde yürütülüp acenta adına yönetilmesini tek yetkili olmaya devam edecek. 
ALAN KILAVUZU KİME DENİR? 
2006 yılında 26122 sayılı Resmi Gazete'de Alan Kılavuzlarının Seçimi, Eğitimi, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik başlıklı bir yönetmelik çıkarıldı ve bu yönetmelikte alan kılavuzluğu, milli parklarda ve korunan alan sınırları dahilinde ziyaretçilere korunan bölge hakkında sağlıklı ve doğru bilgilendirme hizmeti veren işgörenler olarak tanımlandı. Bir diğer tanımda alan kılavuzu, “İş sağlığı ve güvenliği ile çevreyi koruma önlemleri uygulayarak kalite gereklilikleri çerçevesinde, kendisine verilen talimatlar doğrultusunda ziyaret alanına uygun hazırlık yapma, alan ziyaretini gerçekleştirme ve mesleki gelişim faaliyetlerine katılma bilgi ve becerilerine sahip nitelikli kişi” olarak tanımlandı.
Alan kılavuzlarının görevleri; ziyaret esnasında karşılaşılabilecek tehlikeleri belirleyip ziyaretçileri uyarmak, gezi güzergahındaki işaretçilere dikkat etmek ve uymak, gezi güzergahına uygun kıyafet giymek ve ziyaretçileri bu konuda uyarmak, gezi süresinde ihtiyaç duyulan ekipmanları kullanmak ve ziyaretçileri de kullanım konusunda uyarmak, ziyaretçilerin milli parkı alanındaki flora ve faunaya ve flora ve faunanın ziyaretçilere zarar verebileceği yerlerde temkinli davranmak ve ziyaretçileri bu konuda uyarmak, ziyaretçileri atıklar hakkında uyarmak ve gerekirse yaptırım için tutanak tutmak, gezi süresi ve güzergahı konusunda plan yapmak, ziyaretçilerin geri bildirimlerini ve uyarılarını yönetime iletmek, ve gezi sırasında oluşabilecek plansız durumlar için yanına ilk yardım çantası, harita, ekstra su vb. ekipmanları yanında bulundurmaktır.
Kaynak: https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/alan-kilavuzu